پاسخ به یک شبهه

بسمه تعالی

سخنرانی آقای یوسفی غروی در مورد موضع علامه عسکری نسبت به زیارت عاشورا

نسبت به موضع ایشان در مورد زیارت عاشورا باید گفت که ایشان نسبت به اصل زیارت عاشورا هیچ حرف و بحثی نداشتند، آن چه که هست ایشان نسبت به یک سطر از این متن آن هم بنابر نسخه ای از زیارت ( نه اصل زیارت) اشکال داشتند.

 

 

عاشورا

مرحوم شیخ طوسی در کتاب « المصباح المتهجد » به نقل از « کامل الزیارات » ابن قولویه به صورت سند حدیثی1 این متن را آورده است. ولی وقتی انسان تطبیق می کند می بیند که یک سطر از این زیارت محل شاهد است :

 « اللهم خص أنت اول ظالم بالعن منی و أبدأ به أولا ثم الثانی و الثالث والرابع ... »

اشکال اول : این بند حداقل خلاف جمع بلاغی است.

اشکال دوم : از نظر لفظی ـ ادبی « وأبدأ به اولا » معنا ندارد . معنای اولا به صورت نکره در ترجمه چنین می شود :

« خدایا شروع کن این لعن را نسبت به یک اولی » . « یک اولی » ترجمه می کنیم چون به صورت نکره آمده است و نمی توان به « اولی » ترجمه کرد و این مطلب نامعقولی است. اول از چه چیز؟!

اگر این مطلب درست است پس چرا « دومی » و « سومی » معرفه شده است. چطور اینها نیاز به « ال » عهد داشته اند ولی « اولی » احتیاج نداشته است.

اشکال سوم : این سطر در کتاب « کامل الزیارات » که کتاب منقول عنه است؛ وجود ندارد.

نسخه های « مصباح المتهجد » مرحوم شیخ طوسی تطبع شده است . حتی شخصی این نسخه ها را جمع آوری کرده و در کتابی تصویر رنگی نسخه ها را منتشر نموده است. مستدل و مبرهن است که نسخه های تا قبل از سال 650 نسخه های واحدی بوده و اختلافی نداشته و این سطر اضافی هم در آن نبوده است ، اما از سال 650 به بعد نسخه « مصباح »          شیخ طوسی دو گونه می شود :    

1.       یک نسخه با وجود این سطر اضافی   2.  بقیه نسخه ها بدون وجود این سطر   

مرحوم مجلسی نیز در کتاب بحارالانوارشان وقتی به زیارت عاشورا رسیدند، این مطالب را فرموده اند. یعنی ایشان، هم نسخه « کامل الزیارات » را نقل کرده اند و هم این نسخه « مصباح المتهجد » شیخ طوسی را و هم اشاره کرده اند که از مصباح شیخ طوسی دو نسخه وجود دارد ، یک نسخه اش مطابق با کتاب « کامل الزیارات » است و نسخه دیگر مطابق با آن نیست.

اما وقتی این مطلب را در کتاب زاد المعاد آورده اند ـ چون این کتاب ، کتاب علمی نبوده تا این مطالب را برای عموم مردم بگوید ـ منحصراً آن نسخه « مصباح المتهجد »  شیخ طوسی را که غیر مطابق با « کامل الزیارات » است               نقل کرده اند و همین موجب شهرت این نسخه زیارت عاشورا شده است. 

به دنبال ایشان شاگردشان مرحوم فاضل هندی اصفهانی در کتاب « مفتاح الجنان » و به دنبال مرحوم فاضل، مرحوم محدث قمی در کتاب مفاتیح الجنان » آن نسخه را آورده اند.2[1]

با این که محدث قمی مروری بر کل «  بحارالانوار »  داشته و کل بحار را در « سفینه البحار »  فهرست بندی کرده اما چون کتاب « سفینه البحار » از نوشته های متأخر ایشان است و ایشان کتاب « مفاتیح الجنان » را قبل از آن و در شهر مشهد و پیش از رفتن به نجف نوشته اند این گونه در مفاتیح آورده اند. شاید اگر مفاتیح را بعد از  « سفینه البحار »        می نوشتند  با توجهی که به بحار مرحوم مجلسی پیدا می کردند وقتی به اینجا می رسیدند از آن دو نسخه ای که مرحوم مجلسی در بحار به آن اشاره می کنند نسخه مطابق با « کامل الزیارات » را ترجیح می دادند.

پس تمام حرف علامه عسکری(رحمه الله علیه) سر این یک سطر است و گرنه مرحوم علامه منکر اصل زیارت عاشورا ـ نعوذ بالله ـ نبودند.



[1] . یعنی شیخ  نام کتاب ابن قولویه را نیاورده بلکه نام خود ابن قولویه را آورده است اما از آن جا که کتاب دیگری برای ابن قولویه شناخته نشده است بنابراین معلوم است که آن چه که ایشان نقل می کند از جای دیگری جز کامل الزیارات نیست .

 2. کتاب مفتاح الجنان منسوب به مرحوم فاضل هندی اصفهانی ـ معاصر علامه مجلسی ـ  است که بعد از زاد المعاد از آن بسیار استفاده        می شد. بعد ها به مرحوم محدث قمی به عنوان یک محدث و کارشناسس پیشنهاد شد که این کتاب را تصفیه کند. خود محدث قمی در ابتدای « مفاتیح الجنان » به این مطلب اشاره کرده اند که یک عده از مؤمنین از من خواسته اند که « مفتاح الجنان » را تهذیب و تصفیه کنم. » لذا جا داشت که اسم « مفاتیح الجنان » ، « مفاتیح الجنان تهذیب مفتاح الجنان »  باشد. البته مفاتیح یک اضافاتی نسبت به « مفتاح » دارد ولی در حدی نیست که از صورت کتاب « مفتاح الجنان » خارج شود.»  

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد